De avondklok is niet nieuw; het is een instrument dat al sinds de Middeleeuwen bekend is. Met het luiden van de avondklok was voor iedere bewoner duidelijk dat de stadspoorten werden gesloten en dat er niemand meer in of uit de stad mocht tot de volgende ochtend. Lockdown avant la lettre.
De meest bekende en beladen betekenis van de avondklok in Nederland komt voort uit de Tweede Wereldoorlog; het instrument werd ingezet en bekend onder de naam ‘Spertijd’. Toen was de bedoeling van de bezetter dat de bevolking niet op straat mocht zijn gedurende de avond en nacht, omdat dit het gemakkelijker maakte om controle te krijgen en te houden.
Al met al maakt de avondklok veel emotie los. Hoewel dat ook wel wordt ontkend, lijkt de emotie vooral te herleiden tot de historische betekenis van de maatregelen van de bezetter in oorlogstijd. Een tijd die weliswaar maar weinig mensen nog hebben meegemaakt, maar er voor zorgt dat een avondklok kennelijk nog steeds geassocieerd wordt met bezetting en de verschrikkingen die daaruit voortkwamen. In ons land wonen echter ook vele mensen die oorlogen en ingrijpende maatregelen als een avondklok veel recenter van dichtbij hebben meegemaakt en waarbij deze associaties voor in het geheugen liggen.
Begrijpelijk dat er veel discussie is over de maatregel die al tijden in de lucht hangt, maar waar nog geen ei over is gelegd door het demissionaire kabinet. Temeer ook omdat er vooralsnog geen keiharde bewijzen lijken te zijn dat een avondklok echt werkt en -zoals dat geldt voor alle maatregelen- het effect afhankelijk is van het gedrag van mensen en de handhaving daarop. En zo zijn er nog veel meer zaken op af te dingen, laat staan de nadelen die het voor velen in emotionele, maar ook in praktische zin met zich meebrengt.
Zijn er ook voordelen te noemen van een avondklok of kunnen we de nadelen wellicht omdenken? Wat als het wel werkt? Immers, zomaar vertrouwen op het geduld dat mensen hebben en hun vermogen om het welbegrepen eigen belang opzij te zetten, (b)lijkt een risicovolle lijn. Ondanks alle mooie, menselijke, barmhartige initiatieven die er ook zeker zijn...
In elk geval brengt het ook creativiteit op gang getuige de mogelijkheden die worden onderzocht om na de avondklok toch een goede reden te hebben om buiten te zijn. Illustratief is de vraag naar en het aanbod van kleding en vervoersmiddelen die worden gebruikt door thuisbezorgers. Maar ook is de verwachting dat honden enorm aan hun trekken zullen komen, omdat de hele buurt nu Bello wel wil uitlaten, althans pas na 20:00 uur uiteraard.
Volg Xiel via LinkedIn